به گزارش پایگاه خبری و تخصصی شیرینی و شکلات از بنیاد ایران‌شناسی، نشست تخصصی «ایران‌شناسی در ژاپن» با حضور هاشم رجب‌زاده و جمعی از استادان، پژوهشگران و دانشجویان در بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد. موضوع این نشستی ارائه روایتی از تلاش علمی رجب‌زاده در ترویج فرهنگ ایرانی در ژاپن بود.
یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فعالیت رجب‌زاده، گردآوری و ترجمه سفرنامه‌های ژاپنی درباره ایران بوده است
رجب‌زاده با تأکید بر ضرورت حفظ و معرفی گنجینه‌های مغفول‌مانده فرهنگ ایرانی، به معرفی برخی از آثار برجسته خود پرداخت.
وی از انتشار مجموعه رساله‌های کلامی فضل‌الله همدانی به عنوان یکی از پروژه‌های پرحجم خود یاد کرد که با همراهی غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همکاری میراث فرهنگی ایران به نتیجه رسید.
او سپس به فعالیت‌های گسترده خود در حوزه مطالعات ژاپن اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۵۲ که با عزیمت به ژاپن، جدی وارد حوزه ژاپن‌شناسی شدم، تا امروز تلاش مستمر در شناساندن فرهنگ ایران‌زمین به ژاپن داشته‌ام و با افزایش آگاهی در حوزه فرهنگ و زبان ژاپنی، فکر می‌کنم کمتر کسی در آن سطح از شناخت متقابل فرهنگی بین دو کشور کار کرده است.
او از جمله به سفرنامه تاریخی «شیلا» اشاره کرد که توسط نخستین هیات اعزامی ژاپن به ایران در دوران قاجار نگاشته شده است. این اثر که جزئیات دقیقی از ساختار اداری، نظامی و فرهنگی ایران در آن دوره ارائه می‌دهد، تاکنون چند بار به همت آستان قدس رضوی منتشر شده، اما به گفته وی، همچنان نیازمند نسخه‌ای آراسته‌تر برای مخاطبان است.
رجب‌زاده با اشاره به انتشار مقالات پژوهشی‌اش در قالب ستون «چشمه خورشید» در مجلاتی چون کلک و بخارا، از تلاش خود برای انتشار این مقالات در قالب کتاب یاد کرد.
جلد نخست این مجموعه با همکاری انتشارات علم به چاپ رسید، اما به دلیل مشکلات نشر و بحران کاغذ، ادامه چاپ متوقف شد.
وی گفت: جلد اول ده سال پیش چاپ شد اما نیمی از تیراژ هزار جلدی آن همچنان در انبار مانده است. با این‌حال، جلدهای بعدی آماده شده و قرار است به‌زودی منتشر شود.
رجب‌زاده به همکاری‌های دیرینه ایران و ژاپن در حوزه باستان‌شناسی اشاره کرد و از پروژه‌های تحقیقاتی مشترکی چون کاوش در تخت جمشید و مطالعات میدانی در روستای خیرآباد یاد کرد. وی به‌ویژه از همکاری مرحوم «اونو»، ایران‌شناس برجسته ژاپنی، یاد کرد که با انتخاب یک روستای ایرانی به‌عنوان محل پژوهش، آثار ماندگاری مانند «خیرآبادنامه» را خلق کرد. این اثر اکنون یکی از نمونه‌های شاخص مطالعات میدانی در حوزه جامعه‌شناسی ایران محسوب می‌شود.
میزان شناخت ادیبان و مخاطبان ژاپنی از ادبیات کلاسیک فارسی
رجب‌زاده افزود: دستاوردهای تحقیقاتی ژاپنی‌ها در ایران طی پنجاه سال اخیر نشان می‌دهد که مرودشت چگونه از یک ده کوچک به شهری بزرگ تبدیل شد. خوشبختانه نسخه فارسی این پژوهش نیز به‌زودی منتشر می‌شود.
وی در ادامه نشست درباره میزان شناخت ادیبان و مخاطبان ژاپنی از ادبیات کلاسیک فارسی گفت: خیام، از استثنائات است. در میان شاعران ایرانی، کمتر کسی مانند او در ژاپن شناخته شده است.
وی همچنین به ترجمه شاهنامه با عنوان «اوشو» و ترجمه گزیده‌هایی از حافظ و مثنوی به ژاپنی اشاره کرد و گفت: گرچه برخی از این ترجمه‌ها بیشتر با سلیقه مخاطب ژاپنی تنظیم شده‌اند تا با ذائقه ایرانی؛ همچنان اقدامی ارزشمند محسوب می‌شود.
رجب‌زاده با تمایز میان مقوله ادبیات و هنر، تأکید کرد ژاپنی‌ها با هنر ایرانی به‌ویژه خوشنویسی، نقاشی و هنرهای تجسمی ارتباط قوی‌تری برقرار کرده‌اند. او از علاقه برخی شاگردانش به خوشنویسی و پایان‌نامه‌هایی با موضوع خط ایرانی خبر داد و از عکس‌های ماندگار عکاس ژاپنی «بانری نامیکاوا» از اصفهان یاد کرد که اکنون در موزه‌ای به‌نام او در ژاپن نگهداری می‌شود.
در پاسخ به سوالی درباره وضعیت آموزش رسمی ایران‌شناسی در ژاپن، ژ رجب‌زاده به معرفی دو دانشگاه اصلی در این حوزه پرداخت: دانشگاه مطالعات خارجی توکیو و دانشگاه اوساکا.
وی خاطر نشان کرد که این دو دانشگاه، چند دهه است که با تمرکز بر رشته‌های ایران‌شناسی و آموزش زبان فارسی، از پروژه‌های متعدد تحقیقاتی در این حوزه‌ها حمایت کرده اند.
در بخش پایانی نشست، یکی از پژوهشگران با طرح پرسشی درباره تأثیرپذیری ایران‌شناسی ژاپنی از رویکردهای اروپایی، از رجب‌زاده پرسید که آیا جریان مستقلی در ایران‌شناسی ژاپن شکل گرفته است؟ وی در پاسخ تأکید کرد که هرچند برخی محققان تحت تأثیر جریان‌های اروپایی بوده‌اند، در مجموع می‌توان ایران‌شناسی ژاپنی را مسیری مستقل، بومی‌شده و دارای نگاه شرقی به شرق دانست.
رجب‌زاده به طور کلی در این نشست که به همت معاونت اطلاع‌رسانی و همکاری‌های علمی و بین‌المللی بنیاد ایران‌شناسی با هدف بررسی وضعیت ایران‌شناسی در ژاپن، معرفی فعالیت‌های پژوهشی وی و گسترش همکاری‌های علمی میان دو کشور ایران و ژاپن برگزار شد، تصویری روشن از تلاش‌های مشترک، ظرفیت‌های مغفول و مسیرهای آینده ارائه کرد.
دیدگاه خود را بیان کنید